Το χούι των Δημάρχων…

Του  ΧΑΡΗ ΛΕΟΝΤΑΡΗ, πρ. Δημοτικού Συμβούλου Ιωαννίνων

*  Τη νοοτροπία κάποιων ανθρώπων ή κοινωνικών συνόλων να έχουν ριζωμένη βαθιά μια συνήθεια και να μη θέλουν να την αλλάξουν ο λαός την αποκαλεί «χούι». Τούρκικη μεν λέξη, αλλά δηλωτική της ελληνικής ψυχής. Είναι δε χαρακτηριστική η λαϊκή ρήση: «πρώτα βγαίν’ η ψυχή κι ύστερα το χούι». Πρόκειται για έκφραση σοφίας του λαού που ξέρει να αξιολογεί τον άνθρωπο και τις συμπεριφορές του γενικά κι ας υπάρχει έλλειμμα επιστημονικής γνώσης. Η λαϊκή σοφία ως απόσταγμα εμπειρίας ζωής αντιλαμβάνεται τα πράγματα στην ουσία τους και όχι επιφανειακά.
Στις μέρες αυτές η λαϊκή ρήση έχει απόλυτη εφαρμο-γή στην πολιτική

συμπεριφορά πολλών δημάρχων. Τώρα που ξεκινάει η προεκλογική περίοδος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης βλέπουμε ανθρώπους που για αρκετά χρόνια είναι δήμαρχοι να επιμένουν στην υποψηφιότητά τους και για άλλη τετραετία. Και μάλιστα ομιλούν με τέτοια έπαρση για τις ικανότητές τους και την προσφορά τους που σχεδόν δείχνουν ότι οφείλουμε και να τους… ευγνωμονούμε!
Πρόκειται για πολιτική συμπεριφορά που έρχεται και σε αντίθεση με το πνεύμα του δημοκρατικού πολιτεύματος, αλλά και υπερβαίνει τα όρια της ισορροπημένης ηθικά ανθρώπινης φύσης. Βέβαια, στο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον που ζούμε τα πάντα είναι δυνατά παρ’ ανθρώπω.
Βεβαίως για τον αντίλογο οι πολίτες με την ψήφο τους καθορίζουν την μονιμότητα ή προσωρινότητα κάποιων σε αιρετά αξιώματα. Αυτό λέει η δημοκρατία και ο καθένας έχει την ευθύνη των επιλογών του.
Ο μεγάλος στοχαστής Κορνήλιος Καστοριάδης σε κείμενό του για τη δημοκρατία έχει γράψει: «Στη δημοκρατία διαμορφώνεται μια κοινωνία όπου όλοι οι πολίτες έχουν πραγματική δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής στη νομοθεσία, στη διακυβέρνηση, στη δικαστική εξουσία και τελικά στη θέσμιση της κοινωνίας». Δυστυχώς από τον τρόπο που λειτουργεί σήμερα η Τοπική Αυτοδιοίκηση και γενικά ο κάθε θεσμός κρατικής εξουσίας η ισότιμη συμμετοχή των πολιτών ως δικαίωμα και ως δυνατότητα βρίσκεται στη θεωρία και δεν ανταποκρίνεται στα πράγματα.
Παρατηρώντας τα δρώμενα στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης διαπιστώνουμε ότι οι δήμαρχοι επιβάλλονται στις τοπικές κοινωνίες όχι τόσο από το έργο τους αλλά από τις σκοπιμότητες και τις επιλογές του όλου συστήματος εξουσίας. Γιατί η εικόνα και η πελατειακή λογική σκεπάζουν και τα πρόσωπα και τα πράγματα. Και έτσι η στάση των πολλών ετεροκαθορίζεται χωρίς αυτό να γίνεται αντιληπτό. Νομίζει ο καθένας ότι εκλέγει πρόσωπο, αλλά στην ουσία κάποιοι άλλοι έχουν προαποφασίσει γι’ αυτόν.
Ο συμπολίτης διαμορφώνει μια επιδερμική άποψη για τον δήμαρχο, αφού αντικειμενικά είναι δύσκολη η αποτίμηση του έργου και των ποιοτικών χαρακτηριστικών των αιρετών, ιδιαίτερα σήμερα που το άτομο βιώνει μια δραματική κατάσταση και η επιβίωση σκεπάζει και στειρώνει ενδιαφέροντα συλλογικής οργάνωσης. Άλλωστε, καθημερινά βιάζεται η συνείδηση του πολίτη, που δεν διαθέτει εξοπλισμό αντίστασης, από μηχανισμούς και συμφέροντα.
Το φαινόμενο αυτό εκτιμώ πως κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα της εξουσίας και λειτουργεί ως σαράκι που κατατρώει πρόσωπα, ιδέες και θεσμούς. Αυτό το χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς των πολλών συντελεί τα μέγιστα ώστε το όλο κοινοβουλευτικό μας σύστημα να χωλαίνει και να πάσχει από σοβαρές πολιτικές και κοινωνικές παθογένειες. Λειτουργεί αποτρεπτικά σε κάθε σκέψη ενεργητικής συμμετοχής και η προσωπική ελευθερία θυσιάζεται στο βωμό της προσωπικής λογικής των ολίγων επωνύμων και ισχυρών.
Σχετικά με τη συμπεριφορά και την πρακτική των πολιτικών αρχόντων το 1947 ο Paul Porter, επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής στην Ελλάδα την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, γράφει: «Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ’ αυτού υπάρχει μια χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, μερικοί από τους οποίους είναι χειρότεροι από όλους, που είναι τόσο απασχολημένοι με τον προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική ακόμα και αν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα» (επιστολή προς τον υφυπουργό εξωτερικών W. L. Clayton).
Επομένως, το πρόβλημα είναι διαχρονικό και αυτό θα πρέπει ή να μας παρηγορεί ή να αποκαλύπτει την ευθύνη και την αδιαφορία όλων μας για την κατάντια του τόπου μας και ειδικά των δήμων μας.
Στ’ αλήθεια, μήπως γνωρίζετε κάποιον δήμαρχο αυτό τον καιρό να δηλώνει με ταπεινότητα και με αίσθημα ευθύνης ότι έκανε αυτά που μπόρεσε, να ευχαριστεί τους δημότες για την εκλογή του και να εύχεται ο διάδοχός του να πάει το δήμο ένα βήμα πιο μπροστά; Δυστυχώς στην περιοχή μας όλοι, πλην του κ. Ρογκότη, Δημάρχου Ζίτσας, δηλώνουν, έστω και έμμεσα, ότι χωρίς αυτούς ο τόπος χάνεται και έρχεται το χάος!
Αν αυτά είναι αληθινά, ας παρακολουθήσουμε τις αποφάσεις του Δημάρχου Ιωαννίνων και τα συμπεράσματα θα δείξουν τι συμβαίνει. Στην τρίτη θητεία του κ. Φίλιου και στα τριάντα χρόνια παρουσίας του σε ρόλο ηγετικό στην Τ.Α., έχουν συμβεί με προσωπική του πολιτική ευθύνη γεγονότα τραγικά σε πρόσωπα και στον Δήμο Ιωαννιτών. Και όμως, χωρίς «αιδώ» επιμένει στην υποψηφιότητά του για επόμενη τετραετία. Και ερωτώ δημόσια τον Δήμαρχό μας: Αν αγαπάει τόσο πολύ τον τόπο μας και θέλει να βοηθήσει με τα χαρίσματά του τον Δήμο, γιατί δεν θέτει υποψηφιότητα μια φορά και ως δημοτικός σύμβουλος και να σταθεί δίπλα στον επόμενο δήμαρχο με το φορτίο της σοφίας του;
Δυστυχώς η μακρόχρονη άσκηση εξουσίας θολώνει τη σκέψη του ανθρώπου. Και το χειρότερο είναι, όταν η ηθική βρίσκεται πολύ μακριά από την πολιτική. Αλλά σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα υπάρχει λύση για όλα τα προβλήματα που έχουν σχέση με τους ανθρώπους, αρκεί να υφίσταται η πολιτική βούληση στους κάθε φορά κρατούντες στην κεντρική εξουσία. Οι θεσμοί λύνουν τα προβλήματα της δημοκρατίας και επιβάλλουν στον πολίτες συνείδηση και συμπεριφορά συλλογική.
Θα έπρεπε από χρόνια η Βουλή να είχε θεσπίσει τη θητεία των δημάρχων και των βουλευτών, που δεν θα μπορούσε να είναι πέρα από τρεις περιόδους. Δυστυχώς αργεί ακόμα να’ ρθει η μέρα αυτή, παρά τα σοβαρά προβλήματα που προκαλούν στην κοινωνία τα τζάκια και οι αριστοκράτες γενικά.
Γι’ αυτό και οφείλουμε, αφού η νομοθετική εξουσία αδιαφορεί, εμείς οι πολίτες να δώσουμε το μάθημα που ταιριάζει σε ανθρώπους που θεωρούν ότι έχουν κληρονομήσει διά βίου προνόμια και εξουσίες.