Ήπειρος: Όταν ο Γκάντι συνάντησε τον Αλέκο Καχριμάνη

Ήπειρος: Όταν ο Γκάντι συνάντησε τον Αλέκο Καχριμάνη

Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος

Επειδή ήρθε η στιγμή να ξεκουραστούμε και να χαλαρώσουμε λίγο, Ιούλιος γαρ, αποφάσισα να σας πω μια ιστορία.
Λέγεται οτι κάποτε ο Μαχάτμα Γκάντι αποφάσισε να περιδιαβεί τον κόσμο και να καταλάβει ποιά είναι τα προβλήματα εκείνα που δημιουργούν τη φτώχεια και αν υπήρχαν και αλλού εκτός από τη γενέτειρά του την Ινδία.
Κάποτε ο δρόμος έβγαλε τον μεγάλο αυτόν άνδρα στη μικρή μας χώρα, όπου και αποφάσισε να επισκεφθεί την Ήπειρο, για να δει γιατί είναι η πιο φτωχή περιφέρεια της Ευρώπης και να δει ποιοι είναι οι μηχανισμοί -ψυχολογικοί και διοικητικοί – που κρατούν εγκλωβισμένους τους ανθρώπους στη μιζέρια και αν αυτοί προέρχονται από αντικειμενικά κριτήρια ή από τους ίδιους.
Πρώτη του στάση ήταν η Άρτα. Αφού εντυπωσιάστηκε από τα νερά και τα βουνά της περιοχής, έφτασε στην πόλη. Είδε το γεφύρι και αφού έμαθε για τις δοξασίες που το συνοδεύουν, ζήτησε κάποια στιγμή να δει τον τοπικό άρχοντα. «Θα σε πάμε στον Βασίλη που έχει σπουδάσει την οικονομία και ξέρει να σου δώσει απαντήσεις», του είπαν οι ντόπιοι και του πήγαν στο διοικητήριο.
O διοικητής άρχισε να του λέει για τις ομορφιές και τα καλά της Άρτας, κάποια στιγμή ο Γκάντι τον διακόπτει.
- Καλά τα λες κ. διοικητά μου, για τον τόπο και τις ιστορίες και τα καλά σας. Εξήγησέ μου όμως, εσύ μου είπαν πως ξέρεις από οικονομία. Γιατί δεν χρησιμοποιείς τις γνώσεις σου, να φέρεις κόσμο να δει τα χωριά σας, να τα θαυμάσει όλα αυτά, να αφήσει και τον παρά του. Εσείς μαθαίνω οτι πετάτε φάρμακα στα νερά από τις καλλιέργειες αντί να τα χρησιμοποιείτε για πλούτο.
-«Τα έχω σκεφτεί κ. Γκάντι. Όταν έκατσα σε αυτή την καρέκλα είχα αποφασίσει να κάνω πολλά αλλά..»
-«Αλλά τι;» τον διέκοψε.
-«Δεν φταιω εγώ. Μας είπε ο Αλέκος δεν χρειάζεται», του απάντησε.
Ο Γκάντι απόρησε αλλά δεν προχώρησε την κουβέντα. Κάτι που ντρεπόταν τον συνομιλητή, κάτι που ακόμα δεν είχε πιάσει το πνεύμα της περιοχής, είπε να μη το συνεχίσει. Πήρε τον δρόμο για την Πρέβεζα.
Μετά από πολλές στροφές φτάνει στο Άκτιο και περνά απέναντι στην πόλη. «Καλά βρε παιδιά, φτιάξατε μια ωραία σύρραγα κάτω από τη θάλασσα, έργο θαυμαστό της μηχανικής. Γιατί δεν το συνδέσατε με όλους τους μεγάλους δρόμους που έχετε φτιάξει εκεί στην Άρτα να φτάνετε γρήγορα;» ρώτησε τους κατοίκους για να πάρει την απάντηση οτι ο δρόμος φτιάχνεται αλλά θέλει χρόνια ακόμα να τελειώσει. «Καλά πόσα χρόνια;» αναρωτήθηκε ο Γκάντι και ζήτησε να τον πάνε στον εκεί διοικητή να μάθει περισσότερα.
«Θα σε καλοδεχτεί είναι και ξενοδόχος» του είπε ένας ηλικιωμένος. Χάρηκε ο Γκάντι και πήρε την παραλιακή οδό που του είπαν οτι είναι το διοικητήριο. Περνώντας είδε ότι όλες οι υπηρεσίες ήταν πάνω σε αυτή τη λεωφόρο. Φτάνοντας στο γραφείο γίνεται φίλος με τον διοικητή του λέει και αυτός τα προβλήματα και κάποια στιγμή τον ρωτά, «Καλά, βρε Στράτο, εσύ ξενοδόχος είσαι και ωραία θάλασσα έχετε. Είδα τόσα κτήρια στην παραλία, δεν σκεφτήκατε να πάτε πιο μέσα τις υπηρεσίες, να γίνουν αυτά ξενοδοχεία να δουλέψετε;».
«Το σκέφτηκα πολλές φορές. Αλλά ο Αλέκος λέει δεν χρειάζεται, καλά είναι και έτσι», του απάντησε ο διοικητής αφήνοντας τον πάλι άφωνο. Ούτε αυτή τη φορά μίλησε και πήρε τον δρόμο για την Ηγουμενίτσα.
Φτάνοντας στη Θεσπρωτία θαύμασε τα αρχαία μνημεία, πάλι όμως αισθάνθηκε πως είδε μια πλήρως αναξιοποίητη περιοχή με περιορισμένες δυνατότητες.
«Έχετε πολλά παράδοξα σε αυτό τον τόπο. Πιο πολλά και από εμάς στην Ινδία», είπε ο Γκάντι πίνοντας το καθιερωμένο πλέον τσάι του με τον εκεί διοικητή. «Εσύ πολεοδόμος είσαι, κτήρια φτιάχνεις και με τέτοιο λιμάνι και δρόμο επιτρέπεται να μην περνάνε όλοι από εδώ; Όλο το εμπόριο και οι ταξιδιώτες έπρεπε να είναι εδώ» του λέει.
«Έχεις δίκιο. Όμως ο Αλέκος λέει δεν χρειάζεται να κάνουμε κάτι. Άλλωστε και το λιμάνι ανήκει στο κράτος όχι σε εμάς» του απάντησε ο διοικητής, αφήνοντάς τον πάλι άφωνο. «Τι εννοείς το λιμάνι ανήκει στο κράτος όχι σε εσάς; Εσείς δεν είστε το κράτος;» τον ρώτησε. Τότε πήρε και τα πρώτα μαθήματα διοικητικής οργάνωσης του ελληνικού κράτους και έμαθε τι είναι οι μεγάλοι κρατικοί οργανισμοί.
Κάποια στιγμή ο διάσημος για την ειρηνική και φιλήσυχη προσωπικότητά του Ινδός, αποφάσισε οτι δεν πάει άλλο. Θα πήγαινε στην πρωτεύουσα, τα Γιάννενα, να δει και να καταλάβει τι συμβαίνει με τον Αλέκο. Αφού πήγε στην διοικήτρια της περιοχής και είχε μια ανάλογη κουβέντα -ξέσπασε. «Μπορώ να δω αυτόν τον Αλέκο να τον ρωτήσω μερικά πράγματα γιατί όλο λέει οτι δεν χρειάζονται;».
Με τα πολλά, ο Γκάντι ανεβαίνει στο γραφείο του Αλέκου. Μη ξέροντας με ποιόν μιλάει και βλέποντας έναν άνθρωπο με μια ενδυμασια που δεν εχει σχέση με αυτο που φανταζόταν για το κύρος του, ο Αλέκος τα έχασε. Δεν ήξερε και αγγλικά- ούτε προφανώς ινδικά- και χρειάστηκε κάμποση ώρα για διερμηνέα. Εκεί πια ξεκινούν οι ερωτήσεις του Γκάντι.
- «Αγαπητέ κ. περιφερειάρχα, αντιλαμβάνομαι όπως μου τα μετέφεραν οι διάφοροι συνεργάτες σας οτι εσείς είστε εδώ το κέντρο των αποφάσεων, ο μαχαραγιάς της περιοχής. Κατανέμετε τους πόρους, οργανώνετε εδώ τα πράγματα κτλ. Μπορείτε να μου πείτε γιατι έγω συναντησα ένα, δύο, τρία προβλήματα σε κάθε περιοχή και οι διοικητές σας πιστεύουν οτι πρέπει να τα λύσουν γιατί δεν το κάνετε; Και αν τα θυμάμμαι καλά διανύετε τη δευτερη θητεια σας ως περιφερειάρχης με άλλες δύο πίσω ως νομάρχης και άλλες τόσες δήμαρχος στο Μέτσοβο. Γιατί δεν το κάνετε; Με συγχωρείτε που ρωτάω έτσι αλλά προσπαθώ να καταλάβω γιατί έχουμε παρόμοια αναχώματα στην Ινδία.
- «Τι προβλήματα είδατε κ. Γκάντι, εσείς που ήρθατε από τόσο μακριά;» τον κοιτά συνοφρυωμένος ο περιφερειάρχης.
- «Να ας πούμε στην Πρέβεζα είδα τόσα δημόσια κτήρια στην παραλία, γιατί δεν τα πάτε πιο μέσα να τα κάνετε ξενοδοχεία; Ο διοικητής εκεί μου είπε οτι το σκέφτηκε αλλά δεν χρειάζεται»
- «Γιατί δεν τον φτάνουν τα δικά του τον Στράτο και θέλει κι άλλα; Δεν χρειάζονται και παραπάνω»
- Τον Ε65 που είναι αίτημα των Γιαννιωτών να βγει στον νομό Ιωαννίνων γιατί σφυρίζεις κλέφτικα και κάνεις οτι δεν καταλαβαίνεις;»
Εκεί ο Αλέκος του έκλεισε το μάτι. «Άστο αυτό και πάμε παρακάτω».
-«Ωραία ας το αφήσουμε αυτό. Μέσα στην πόλη η οδός Νιάρχου είναι ένα φαραωνικό έργο που δεν το θέλουν οι κάτοικοι. Θα κλείσουν τόσες επιχειρήσεις και πολεοδομικά δεν έχει νόημα. Γιατί δεν τους ακούς;»
-«Γιατί καταλαβαίνουν οι Γιαννιώτες από πολεοδομία και ξέρουν τι είναι καλό για αυτούς;»
-«Εντάξει», αναφώνησε ο Γκάντι. «Οι Γιαννιώτες δεν καταλαβαίνουν από πολεοδομία ούτε ξέρουν τι είναι καλό για αυτούς. Το γεγονός οτι η λίμνη στην πόλη σας είναι πράσινη δεν σας αφορά ή είναι δουλειά του δημάρχου. Για να στο πω αλλιώς τα λεφτά της Νιάρχου δεν θα έπιαναν τόπο για τη λίμνη;»
-«Τι πράσινο τι μπλέ, νερό είναι».
Οι ίδιες ερωταπαντήσεις έγιναν πάλι και για την Άρτα και για τα Γιάννενα και την Ηγουμενίτσα. Κάποια στιγμή ο Γκάντι δεν αντέχει και ρωτάει πάλι επίμονα.
«Με όλο το σεβασμό κ. Αλέκο. Σε κάθε ερώτηση που σας κάνω και ενώ οι διοικητές σας μου λένε οτι το σκέφτηκαν για να κάνουν έργα εσείς όλο μου λέτε πως δεν χρειάζεται. Εσείς με πιο σκεπτικό το κρίνετε οτι δεν χρειάζονται; Μήπως είστε και θρησκευτικός αρχηγός; Σας το λέω γιατί ερχόμενος έπεσα πάνω σε ένα τραπέζι στελεχών της κεντρικής και τοπικής αυτοδιοίκησης σε ενα χωριό της Πρέβεζας, όπου οι άνθρωποι και από τους τέσσερις νομούς της επικράτειάς σας -και το οποίο μάλλον διέφυγε της προσοχής σας. Όλοι τους μοιράζονταν τις ανησυχίες τους για το μέλλον του τοπου.
«Έλα μωρέ τι ξέρουν αυτοί. Τους έχουν τελειώσει και δεν έχουν πάρει χαμπάρι» κάγχασε ο Αλέκος.
«Ναι αλλά υπάρχει ανησυχία των νέων, ακούω αιτήματα για αλλαγή, έρχονται νέα πρόσωπα. Δεν σας ανησυχεί αυτό; Το αξίωμα σας δεν είναι ισόβιο και αν κατάλαβα καλά θέλετε να παραμείνετε», ανταπαντά ο Γκάντι.
«Έλα μωρέ, γελοίες και φαιδρές περιπτώσεις είναι όλοι αυτοί που αναφέρεσαι» τον σταματά ο Αλέκος. «Άκου κ. Γκάντι, θα σου πω κάποια πράγματα για να τα καταλάβεις και να τελειώνουμε. Εδώ για να διοικήσεις τον τόπο πρέπει να ξέρεις τους ανθρώπους. Οι Ηπειρώτες θέλουν να κάνουν τη δουλίτσα τους. Να τους πάρεις απο το χέρι να τους πας στην υπηρεσία στον 2ο όροφο, να βρεις κανένα ασθενοφόρο. Όσο αυτά δουλεύουν και έρχονται επιδοτήσεις για τα βοσκοτόπια δεν φοβόμαστε τίποτα. Το σύστημα δουλεύει, όλοι είναι ευτυχισμένοι και θα ξαναβγώ.Ποιά οράματα και ποιές ανάγκες μου λέτε; Αυτά είναι για να μιλάνε στα καφενεία παίζοντας πρέφα και δηλωτή. Το θέμα είναι να γίνεται η δουλειά. Κι όσο τα έχω καλά με τον Αποστόλου δεν τολμά να κουνηθεί η Νέα Δημοκρατία. Εγώ έφτιαξα αυτούς και όχι αυτοί εμένα».
Ο Γκάντι δεν του αντιμίλησε. Σηκώθηκε σιωπηλός και αποχώρησε ευγενικά από το γραφείο. Περπατώντας τον δρόμο προς την επιστροφή στην Ινδία σκεφτόταν πως το μεγαλύτερο πρόβλημα των ανθρώπων βρίσκεται στον τρόπο που συμβιβάζονται με την πραγματικότητα.
Η περίφημη φράση «πρώτα σε αγνοούν, μετά σε κοροϊδεύουν, μετά σε πολεμούν, μετά τους νικάς», που αποδίδεται λανθασμένα στον Γκάντι ακόμα και από Αμερικανούς πολιτικούς, σίγουρα τον απασχόλησε φεύγοντας ποδαράτος από την Ήπειρο. Άλλωστε συμβαδίζει με το πνεύμα του, παρότι ειπωθηκε από τον συνδικαλιστή της κλωστοϋφαντουργίας Νίκολας Κλάιν το 1914.
ΥΓ. Το ποιός είναι ο Γκάντι δεν εχει νοημα – αν μπορούσα να σηματοδοτήσω τους πιο σημαντικούς ανθρώπους του 20ου αιώνα θα ήταν ανάμεσα στην πεντάδα.Στο βιβλίο του Leadership without easy answers, ο Ρόναλντ Χέιφετζ διακρίνει τους ηγέτες σε αυτούς που έχουν και δεν έχουν εξουσία- σε ελληνική απόδοση θα μπορούσαμε να τους ξεχωρίσουμε με βάση το αν εκλέγονται ή όχι. Ο Γκάντι ουδέποτε διεκδίκησε σταυρό, προκάλεσε όμως τις συνειδήσεις της εποχής του και τις άλλαξε. Αυτη τη στιγμή στην Ήπειρο εξελίσσεται ένας κινηματικού χαρακτήρα αναβρασμός. Όταν αποβληθεί ο φόβος, που είναι προϊόν της απάθειας και της ματαιότητας, τότε η Ήπειρος έχει μία πιθανότητα να πάψει να είναι η πιο φτωχή περιφέρεια της Ευρώπης.
  ΣΗΜΕΙΩΣΗ – ΠΡΟΣΘΗΚΗ: Κύριε συντάκτη της ιστορίας  κλείσατε το ιστορικό οδοιπορικό του Γκάντι στα μέρη μας με  το «φεύγοντας ποδαράτος από την  Ήπειρο»  και  διερωτήθηκα , όπως πιθανόν  και άλλοι , γιατί  δεν χρησιμοποίησε   τον μεγάλο  οδικό  άξονα  της Εγνατίας  με τον  "πληρέστατο"   κόμβο  εισόδου της πόλης των Ιωαννίνων; Ίσως να το  προσπάθησε   στην αγωνία του  να γνωρίσει   και τα προβλήματα  των Δήμων του νομού Ιωαννίνων.   Μπερδεύτηκε  όμως και χάθηκε  στον κόμβο εισόδου   της πόλης , μια και στην προσπάθειά  του  να προσεγγίσει τη πόλη από τους  κόμβους του Κουτσελιού  βρέθηκε σε αδιέξοδο , αφού οι   πινακίδες   άλλαξαν και  αντί για Ιωάννινα ,δείχνουν  έξοδο για Κατσικά, ούτε καν   για Κουτσελιό.  Να είστε σίγουρος ότι ο κόσμος  σκέπτεται τον Γκάντι γιατί ελπίζει στη ρήση του ότι : «Πρέπει να είσαι η αλλαγή που θέλεις να έρθει.»