Χτύπημα κάτω από τη ζώνη στην Ελλάδα από την ΕΚΤ

Την Τετάρτη η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι πλέον δεν θα δέχεται ως εγγυήσεις τα ελληνικά κρατικά ομόλογα. Η άμεση επίπτωση της ανακοίνωσης ήταν να αυξηθεί το κόστος δανεισμού της Ελλάδας, να πιεστούν οι τράπεζές της και να ενταθεί η αστάθεια της ελληνικής αγοράς. Πρέπει να είμαστε σαφής για το τι σημαίνει αυτό. Η κίνηση της ΕΚΤ ήταν τελείως αχρείαστη και συνέβη μερικές εβδομάδες πριν από την ημερομηνία που θα έπρεπε να ληφθεί μία απόφαση. Φαίνεται σαν μια εκούσια προσπάθεια να υπονομευτεί η νέα κυβέρνηση. Προσπαθούν να αναγκάσουν την κυβέρνηση να εγκαταλείψει τις υποσχέσεις που είχε δώσει στους Ελληνες ψηφοφόρους και να ακολουθήσει το πρόγραμμα του ΔΝΤ που είχαν υπογράψει οι προκάτοχοί της. Η ΕΚΤ έπαιξε ένα παρόμοιο παιχνίδι το 2011, όταν επανειλημμένως και επί τούτου επέτρεψε να φτάσει η Ευρωζώνη στο χείλος της καταστροφής. Δεν συνέβη γιατί οι αγορές είχαν τη δύναμη να προκαλέσουν την κατάρρευση του ευρώ, αλλά διότι η ΕΚΤ επέτρεψε σκόπιμα στις αγορές να προκαλέσουν την υπαρξιακή κρίση του ευρώ ώστε να αποσπάσει ανταλλάγματα από τις κυβερνήσεις Ισπανίας, Ιταλίας, Ελλάδας, Πορτογαλίας και Ιρλανδίας.

Οι παραχωρήσεις δεν είχαν σχέση μόνο με το χρέος, αλλά και με τις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» με στόχο να συρρικνωθούν το ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας, οι δαπάνες για την υγεία, οι συντάξεις, τα επιδόματα ανεργίας και να αλλάξουν οι εργασιακοί νόμοι. Αν κατανοήσουμε την πρόσφατη ιστορία, μπορούμε να αντιληφθούμε με σαφήνεια τι κάνουν στην Ελλάδα σήμερα. Η μόνη διαφορά είναι ότι από τότε που η ΕΚΤ δεσμεύτηκε να διαφυλάξει το ευρώ, τα χτυπήματα που δέχεται σήμερα η ελληνική οικονομία δεν επηρεάζουν την Ιταλία ή την Ισπανία, με τις αποδόσεις των ομολόγων τους να παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Το ίδιο θα μπορούσε να κάνει η ΕΚΤ και με τα ελληνικά ομόλογα, αλλά αντ’ αυτού επέλεξε αυτή την εβδομάδα να πάει στο άλλο άκρο –και το εννοώ– παροτρύνοντας σε μαζικές αναλήψεις καταθέσεων, οδηγώντας σε κρίση το ελληνικό χρηματιστήριο και αυξάνοντας το κόστος δανεισμού για την Ελλάδα. Ωστόσο η αντίδραση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ ήταν έξυπνη. Οι κύριοι Τσίπρας και Βαρουφάκης απάντησαν στην επίθεση της ΕΚΤ χωρίς έχθρα και καταγγελίες. Δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν εθελοντικά το ευρώ ούτε καν να το υπονοήσουν. Θέλουν να μάθει ο κόσμος ποιος είναι ο επιτιθέμενος και ποιος ο λογικός. Είναι σημαντικό, διότι είμαστε μάρτυρες μιας μάχης για τη δημοκρατία στην Ευρώπη.

Γίνεται πολύς θόρυβος σχετικά με την αντίθεση των Γερμανών ψηφοφόρων στο να γίνουν νέες παραχωρήσεις στους Ελληνες, κάτι που είναι δυνατό, γιατί επί χρόνια τους παρουσιάζουν λανθασμένα την κατάσταση. Οι ευρωπαϊκές αρχές μετέφεραν τεράστιες ποσότητες χρέους από τους άφρονες ιδιώτες επενδυτές στις κυβερνήσεις της Ε.Ε. Και την ίδια στιγμή αύξησαν το ελληνικό χρέος από το 115% στο 170%, διότι συρρίκνωσαν την ελληνική οικονομία σε βαθμό ανάλογο της αμερικανικής Μεγάλης Υφεσης. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι, περιλαμβανομένων των Γερμανών, δεν θα κατηγορούσαν τους Ελληνες για το γεγονός ότι δεν μπορεί να αποπληρωθεί το χρέος αν κατανοούσαν τι πραγματικά έγινε. Η προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας έχει ολοκληρωθεί: η Ελλάδα έχει πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα και πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε πίσω από την αρχική του αξίωση για «κούρεμα» του χρέους και κάνει λογικές προτάσεις προκειμένου να μπορέσει να ανακάμψει η οικονομία. Μετά έξι χρόνια ύφεσης, δεν ζητάει πολλά. Η ΕΚΤ θα πρέπει να ντρέπεται για την πρόσφατη επίθεση κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας. Και δεν θα πρέπει να τους επιτραπεί να το παρουσιάσουν με διαφορετικό τρόπο.

* O κ. Mark Weisbrot είναι συνδιευθυντής του think tank CEPR στην Ουάσιγκτον.

Έντυπη